اسپان ران در پرورش قارچ دکمه ای چیست؟
پس از بستر سازی کمپوست و عملیات تخته کوبی باید شرایط محیطی لازم برای رشد قارچ را فراهم نمود تا بذرها در آن شرایط مطلوب، به رشد ایده آل برسند و در نهایت عملکرد محصول ما را بالا ببرند.
اسپان ران به معنی رشد ریسه یا میسیلیوم در کمپوست می‌باشد که معمولاً بین ۱۴ تا ۱۷ روز طول می کشد ولی باید جهت رشد میسیلیوم شرایط محیطی آن را فراهم کنیم. در زیر به مهم ترین عوامل محیطی تأثیرگذار در مرحله اسپان ران یعنی دما، رطوبت و Co2می‌پردازیم.
۱- دما
در این مرحله دمای کمپوست بین ۲۵ تا ۲۶ درجه سانتی گراد البته در زمان فعال شدن بذر داخل کمپوست باید تنظیم گردد.
پس از بستر سازی کمپوست و عملیات تخته کوبی باید شرایط محیطی لازم برای رشد قارچ را فراهم نمود تا بذرها در آن شرایط مطلوب، به رشد ایده آل برسند و در نهایت عملکرد محصول ما را بالا ببرند.
اسپان ران به معنی رشد ریسه یا میسیلیوم در کمپوست می‌باشد که معمولاً بین ۱۴ تا ۱۷ روز طول می کشد ولی باید جهت رشد میسیلیوم شرایط محیطی آن را فراهم کنیم. در زیر به مهم ترین عوامل محیطی تأثیرگذار در مرحله اسپان ران یعنی دما، رطوبت و Co2می‌پردازیم.
۱- دما
در این مرحله دمای کمپوست بین ۲۵ تا ۲۶ درجه سانتی گراد البته در زمان فعال شدن بذر داخل کمپوست باید تنظیم گردد.
جهت کنترل نمودن دمای کمپوست در طول فصل زمستان باید از سیستم های گرمایشی و در فصل تابستان از سیستم های خنک کننده یا تهویه نمودن سالن با هوای آزاد استفاده نمود. ضمن اینکه در روزهای اول میزان انرژی بیشتری جهت گرم کردن نیاز است ولی بعد از فعال شدن بذرهای درون کمپوست انرژی کمتری نیاز است و شروع فعالیت بذر باعث ایجاد گرما می‌شود که این گرما باعث فعالیت بیشتر بذرها می‌شود. از نشانه‌های فعال شدن کمپوست ایجاد قطرات تعریق شده آب در زیر بلوک‌ها می‌باشد.
بهترین دما برای ریسه دوانی در کمپوست ۲۵-۲۶ درجه سانتی گراد است و حفظ این دما و ایجاد آن برای کمپوست مهم‌ترین فاکتور محیطی می‌باشد. توجه به این نکته مهم است که با شروع فعالیت کمپوست، دما ناگهانی افزایش می‌یابد و دمای ۳۰ درجه سانتی گراد می‌تواند مرگ میسلیوم ها را ایجاد کند؛ بنابراین بهتر است در مرحله اسپان ران، منتظر فعالیت میسلیوم ها و کمپوست باشیم تا دما خودبه‌خودی افزایش یابد.
۲- رطوبت
در این مرحله رطوبت محیط حدود ۹۰ تا ۹۵% در نظر گرفته می‌شود تا علاوه بر تأمین رطوبت مورد نیاز کمپوست از خشک شدن نیز جلوگیری شود.
در طول این مدت باید سطح کمپوست با روزنامه پوشیده شود و سطح روزنامه‌ها با آبپاش آبیاری شود. پیشنهاد می کنیم محصول آیا می خواهید با آبیاری صحیح عملکرد خود را افزایش دهید؟ را بخوانید.
بهتر است سطح روزنامه‌ها برای اولین بار به همراه آبیاری با کاربندازیم به میزان ۱ گرم در مترمربع کمپوست ضدعفونی شود. در طول این مدت میسیلیوم های تلقیح شده به بذرها شروع به باز شدن می‌کند و سفید می‌شود و در مدت زمان ۱۴-۱۷ روز میسلیوم ها کاملاً در سطح بستر رشد می کنند.
۳- Co2
معمولاً میزان Co2 در این مرحله در بستر ۵۰۰۰-۱۰۰۰۰ ppm می‌باشد و co2 محیط حدود ppm 3000 در نظر گرفته می‌شود. با شروع فعالیت بذرها و ایجاد ریسه‌ها و تنفس آن‌ها، co2 تولید و میزان غلظت آن در سالن افزایش پیدا می‌کند که خود باعث فعالیت بیشتر کمپوست خواهد شد.
با توجه به استاندارد و عایق نبودن سالن ها کنترل شرایط دمایی و تهویه در سالن دشوار است. غلظت Co2 در طول ریسه دوانی با افزایش دمای کمپوست افزایش می‌یابد، درواقع بین دما و Co2 رابطه‌ی مستقیمی وجود دارد. در این مرحله میزان Co2 برای رشد رویشی میسیلیوم ها ضروری است و بهتر است در طول این مدت هوای تازه تا جایی که دما را کاهش دهد در اختیار کمپوست قرار ندهیم.
از نشانه‌های کمپوست سالم و فعال در طول ریسه دوانی، مشاهدهی شیره ی قهوه‌ای‌رنگ زیر کیسه های کمپوست در روزهای هشتم و نهم می‌باشد.
معمولاً در شرایط مطلوب ذکر شده در بالا در هر روز ریسه‌ها حدود ۶ میلی‌متر رشد خواهند نمود.
نکات مهم در مرحله اسپان ران:
۱- در این مرحله تهویه سالن و ورود هوای آزاد به داخل سالن در حداقل میزان باید انجام گیرد تا میزان co2 مورد نیاز تأمین گردد. اما در صورتی که دمای داخل کمپوست افزایش یابد و از حد مجاز بالا برود باید هوای داخل سالن سیر کوله و بعد از خنک شدن (در صورت وجود چیلر در مجموعه) به داخل سالن مجدداً تزریق شود و در صورت عدم وجود سیستم‌های خنک کننده، هوای آزاد به داخل سالن تزریق تا دمای کمپوست در حد مجاز کنترل شود.
۲- با شروع فعالیت بذرهای داخل کمپوست افزایش دما و co2 انجام می‌گیرد و افزایش دما و co2 داخل کمپوست عاملی جهت تشدید این موضوع خواهد شد که از روزهای هفتم و هشتم به صورت چشمگیر افزایش دما در کمپوست دیده خواهد شد. لذا در این زمان کنترل نمودن دمای کمپوست حساسیت بیشتری خواهد داشت و باید فاصله زمان‌های اندازه‌گیری دمای کمپوست و شرایط سالن را کمتر نمود و همچنین دقت بیشتری به خرج داد، چرا که با افزایش دمای کمپوست و رسیدن آن به بیشتر از ۲۷ درجه سانتی گراد و در نهایت رسیدن به دمای ۳۰ درجه سانتی گراد ریسه‌ها ضعیف و در نهایت از بین می روند و این موضوع باعث ضعیف شدن کمپوست در مقابل بیماری‌ها و آفات و کاهش راندمان و عملکرد کمپوست خواهد شد، از طرفی درجه حرارت های کمتر از ۱۰ درجه سانتی گراد هم رشد میسلیوم ها را متوقف خواهد نمود.
۳- در مرحله اسپان ران که حدود-۱۷ ۱۴ روز از زمان کشت در سالن به طول می‌انجامد باید به صورت مرتب و حداقل در هر روز ۴ تا ۶ بار دمای کمپوست در قسمت‌های مختلف سالن اندازه‌گیری و کنترل شود.
۴- اندازه‌گیری دمای کمپوست بهتر است در وسط طول سالن، در وسط طبقات، طبقات پایین و بالا به صورت مجزا انجام گیرد. ضمن اینکه در هنگام اندازه‌گیری دماسنج را در وسط بلوک فرو برده تا دمای واقعی نشان داده شود.